Pestil Nedir?

Öncelikle bu soruya cevap verelim. Pestil meyve özlerinin baskı altında yada serilerek ince bir yapı verilmek suretiyle kış için saklanmasıdır. Bunun sonucunda da oluşan tatlıdır. Pestilin adının, meyve şekerlemesi anlamında İtalyanca “pastillo” sözcüğünden geldiği de belirtilmektedir. Genel anlamda bu şekilde açıklayabiliriz. Peki pestil bu kadar genel bir anlama sahipken ve fazlaca yörede üretilmesine rağmen Gümüşhane için neden Coğrafi İşaretli olarak nitelendirilmiştir? Bunun anlamak için “Gümüşhane pestili nedir?” sorusunu hem soralım hem cevaplayalım 🙂

Gümüşhane Pestili Nedir?

Genel anlamda pestilin ne olduğundan yukarıda bahsettik. Gümüşhane pestiline mahreç işareti verilmesini sağlayan asıl etkenler pestilin bileşimi ve yapılış yöntemidir. Diğer pestillerden ayıran bileşimine bir bakalım.

Gümüşhane pestili, dut, bal, pancar şekeri, süt, un ve su içermektedir. Bu besleyici bileşenlere ek kuruyemiş olarak kavrulmuş iç fındık yada ceviz kullanılmaktadır. Görüleceği üzere Gümüşhane insanı mevsiminde topladığı dutları kışın tüketmek amacıyla daha besleyici ve daha enerji verici bir hale getirmek istemiştir. Böylece sadece meyve püresi ve şekerden oluşan geleneksel pestillerin dışında daha yumuşak ve enerji dolu Gümüşhane pestili ortaya çıkmıştır.

Coğrafi İşaret Belgeli

Gümüşhane Pestili, Türk Patent Enstitüsü tarafından verilen Coğrafi İşaret Belgeli olarak üretilen enerji, vitamin ve mineral değeri oldukça yüksek, özellikle sağlıklı beslenmede oldukça önemli Gümüşhane’ye özgü geleneksel gıdalardan biridir. Bundan dolayı sadece enerji değeri yüksek, besleyici değeri olmayan ve dengesiz beslenmeye yol açan hazır ürünler (şekerlemeler, şekerli içecekler, cipsler, bisküviler vb.) yerine tercih edilmesi de şiddetle önerilmektedir.

Coğrafi İşaret Belgesi 

Nasıl Yapılıyor?

Su, dut pekmezi, bal ve şeker kazanlarda karıştırılarak kaynatılmakta ve şıra elde edilmektedir. Bir yandan un ve süt bir çırpıcı yardımı ile topaklanmaya mahal vermeyecek şekilde karıştırılarak kaynamış şıra üzerine yavaş yavaş eklenmektedir. Topaklanmaması çok önemlidir. Bu nedenle bu işlem süresince karışım iyice karıştırılmaktadır. Herle (karışım) yeteri derece pişirildikten sonra dinlendirilir ve akabinde serim işlemine geçilmektedir. Serim işlemine geçmeden hemen önce herleye öğütülmüş cevizler yada fındıklar cömertçe eklenmektedir. Serilen herle yazın güneşte, kışın ise kurutma fırınlarında kurutulmaktadır. Son olarak kuruyan pestiller bezlerden ıslatılarak çıkarılmakta, katlanmakta ve paketlenmektedir. Dilerseniz hemen aşağıda üretim videosunu izleyebilirsiniz.

Besin Değerleri – Fazlası var eksiği yok 🙂 

• Diyet Lifi (Total Dietary Fiber) = 2,3 %
• Yaklaşık değerlerdir.
• Bu sonuçlara göre orta yaşlı, çalışan bir insan 100-150 gr bizim ürünlerimizden tüketse günlük kalori ihtiyacının yaklaşık % 20-25 sini karşılar.

Bu sebeple günlük 100 – 150 gr pestil ideal bir kahvaltıdır!

Nasıl Çeşitlendi?

Eskiden geleneksek olarak evlerde sade dut pestili ağırlıklı olarak üretiyorduk. Gümüşhane pestilinin şöhreti sınırlarını aşınca, ürün farklılaştırma ihtiyacı hasıl olmuştur. İlk olarak fındıklı pestil ve cevizli pestil çeşitleri üretilmiştir. Daha sonraları fındık yada fındık ezmesi pestil içerisine koyularak pestil sarmaları üretilmiştir. Biz bu ürünlere pestil tatlısı, kalem sarma adını verdik.

Pestil yörede endüstriyel bir değer kazanmaya devam ettikçe ürün farklılaştırmaları devam etmiş ve bugün sayısı yirmiye varan çeşit ortaya çıkmıştır. Bu çeşitlerin çoğu farklı kuruyemişlerle kaplama yada ezmelerini kullanarak yapılmıştır. Son olarak bu çeşitlerden ve nasıl üretildiklerine bakalım.

Pestil Grubu

İlk olarak pestil grubuna kısa bir bakış atıp hemen tatlı grubuna geçeceğiz. Önceleri yapılan sade dut pestilinin üzerine serim yapılmadan önce parçalanmış fındık yada ceviz eklenerek ortaya Fındıklı Pestil ve Cevizli Pestil çıkmış oluyor.

Pestil Tatlısı Grubu

Bu grup tatlılar pestil, bal-pekmez karışımı ve çeşitine göre fındık, Antep fıstığı, fındık ezmesi ve fındık ezmesi ürünleri kullanılarak yapılmaktadır. Bal ve pekmeze bulanan pestilin üzerine bolca öğütülmüş fındık eklenmekte ve yuvarlanarak sarılmaktadır. Son olarak uygun ölçülerde kesilmekte ve paketlenmektedir. Biz buna pestil tatlısı diyoruz. Farklı olarak, kral tatlısı ve sultan ballısı olarakta isimlendirilmektedir. Bu eşsiz lezzetin dışında birde fındık ezmeleri ile yapılan kalem sarma, muska ve fındık ve Antep fıstığı ile çeşitlendirilen ürünler de vardır.

Kalem Sarma

Kalem sarma adından da anlaşılacağı üzere, Gümüşhane pestili uygun boyularda kesilmektedir. Bal-pekmez karışımı sürülerek ve içerisine özel el yapımı fındık ezmesi koyularak kalem şeklinde sarıldığı bir tatlıdır. Özellikle pestilin yumuşaklığı ve içerisinde ki fındık ezmesi dolgusunun kalitesi önem arz etmektedir.

Muska Tatlısı

Muska tatlısı da adından anlaşıldığı üzere, Gümüşhane pestili uygun ölçülerde kesilmektedir. Bal-pekmez karışımı sürülerek ve içerisine özel el yapımı fındık ezmesi (kendimiz yapıyoruz) koyularak muska şeklinde katlandığı bir tatlıdır. Özellikle bu tatlıda da pestilin yumuşaklığı ve içerisinde ki fındık ezmesi dolgusunun kalitesi önem arz etmektedir.

Bunun yanında kalem sarma ve muska tatlısı lezzetlerinin fındık ve Antep fıstığı ile çeşitlendirildiği tatlılarda üretilmektedir. Farklı olarak pestilin kıyma makinesinden çekilerek hamur haline getirildiği ve şeklinden ve içeriğinden dolayı Atom adını verdiğimiz tatlıdan bahsedelim.

Atom Tatlısı

Atom tatlısı hazırlamak için Gümüşhane pestili, kıyma makinesinden çekilerek hamur haline getirilmektedir. Ayrıca bu hamur içerisine sadece bize özel Nestle çikolatası eklenmektedir. Otomatik makinalara eklenen bu hamur, içi fındık ezmesi dolgulu olacak şekilde toplar halinde hazırlanmaktadır. Son olarak bu toplar bal şurubuna bulanmakta ve çeşitine göre fındık, Antep fıstığı yada Hindistan cevizi ile kaplanmaktadır.

Bu eşsiz lezzetlerin tamamını sitemizde bulabilirsiniz. Taze üretip bekletmeden gönderiyoruz. Siparişiniz kargolandıktan sonra 1-3 gün içinde size ulaşmaktadır. Teslim süresi bölgenizde kargo şubesinin performansına göre değişebilmektedir. Siparişiniz hazırlanınca ve kargolanınca SMS ile bilgilendiriyoruz. Son olarak SMS ile bildirilen bağlantıdan kargonuzu takip edebilirsiniz.

Yemeğe hazır yiyecekler ara öğünlerde sıklıkla tüketildiğinde aşırı ve dengesiz beslenmeye neden olabilecekleri, çocuklarda tokluk hissi ile iştahsızlık oluşturabilecekleri, yetişkinlerde ise aşırı ve dengesiz beslenmenin şişmanlık, diyabet, kalp damar hastalıkları, hipertansiyon ve kanser gibi bazı hastalıklara riski artırabilecekleri bilinmektedir. Bu nedenlerden dolayı ara öğünlerde bu tür ürünlerin yerine pestil gibi enerji değeri yüksek, aynı zamanda besleyici değeri olan ve daha doğal olan besinlerin üretilmesi ve tüketilmesinin arttırılması çalışmalarına hız verilmelidir.

Başka bir deyişle pestil tatlısı günler dileriz.

Unutmadan, Instagram sayfamızı takip ederek bizden daha hızlı haberdar olabilirsiniz. 🙂